Rozważając spektrum płodowych zaburzeń alkoholowych (FASD) należy w pierwszej kolejności zdefiniować sam termin. Fetal alcohol spectrum disorder, w skrócie FASD oznacza kompilację zaburzeń, które dotyczą płodu, na który oddziaływał alkohol etylowy. Zdaniem naukowców nie jest to schorzenie genetyczne, lecz wynikające z bezpośredniego działania matki, która spożywając alkohol w ciąży doprowadziła do powstania licznych uszkodzeń w mózgu, rozwijającego się w jej łonie nienarodzonego dziecka. Skutkiem FASD jest znaczne opóźnienie intelektualne i inne dysfunkcje – m.in. poznawcze, przystosowawcze oraz społeczne. Dziecko rodzi się z obciążeniem, które będzie towarzyszyć mu do końca jego życia. Zaburzenia nie są w żadnym stopniu uleczalne, nie reagują także na farmakoterapię ani inne metody terapeutyczne. Skutki FASD można łagodzić poprzez zastosowanie metod, aktywizujących mózg do lepszego funkcjonowania. FASD składa się z kilku podgrup, do których zaliczamy:
- wady wrodzone, zależne od alkoholu (ARBD, alcohol related bitrh defects),
- płodowy zespół alkoholowy (FAS, fetal alcohol syndrome)
- neurorozwojowe zaburzenia, zależne od alkoholu (ARND, alcohol related neurodevelopmantal disorder),
- neurobehawioralne zaburzenia zależne od prenatalnej ekspozycji na alkohol (ND-PAE, neurobehavioral, disorder prenatal alcohol exposed),
- częściowy płodowy zespół alkoholowy (pFAS, partial fetal alcohol syndrome).
Według kanadyjskich norm uszkadzające płód działanie alkoholu, kluczowe do pojawienia się zespołu FASD, może zacząć się już po kilku epizodach alkoholowych, gdy ciężarna spożywa do 5 dawek alkoholu w różnej postaci. Tak samo szkodliwe jest picie piwa, jak i mocniejszych napojów wyskokowych – wódki, wina, szampana, whisky czy Burbona.
Spektrum płodowych zaburzeń alkoholowych (FASD) – nieodwracalne zmiany w wyglądzie i w mózgu płodu
Na dzień dzisiejszy nie ustalono żadnej „bezpiecznej" dawki alkoholu, która nie szkodziłaby kobietom w ciąży. Trudno jest jednoznacznie określić czy dawki poniżej 5 jednostek alkoholu, wypite okazjonalnie, nie spowodują uszkodzenia płodu. Naukowcy rozpoczęli również dyskusje na temat tego, jaki wpływ na rozwój nienarodzonego dziecka ma tryb życia, prowadzony przez matkę, tuż przed zajściem w ciążę. Wyniki badań okazały się szokujące. Dotychczas sądzono, że spożywanie alkoholu przez kobiety, tuż przed podjęciem decyzji o zajściu w ciążę, nie ma wpływu na przyszły rozwój dziecka. Niestety, najnowsze doniesienia, jednoznacznie potwierdzają, że kobieta, która tuż przed zajściem w ciążę regularnie piła napoje wysokoprocentowe, może narazić swoje nienarodzone dziecko na FASD, w takim samym stopniu, jak spożywające alkohol kobiety ciężarne. Zdaniem naukowców upojenie alkoholowe, którego doświadcza kobieta w okresie przed byciem matką, ma niebagatelne znaczenie dla rozwoju przyszłego płodu. Im częściej pojawiają się tego typu epizody, tym organizm wolniej metabolizuje alkohol, którego szkodliwe pochodne kumulują się w jej ciele. Substancje te, mogą przenikać przez łożysko i negatywnie oddziaływać na nienarodzone dziecko.
Problem nadmiernego spożywania alkoholu jest obecnie plagą XXI wieku. Wiele kobiet zapomina, iż planowanie posiadania potomstwa lub bycie w ciąży nie zwalnia je z obowiązku dbania o swój stan zdrowia i rezygnacji z używek. Dla kobiet, którym trudno jest rozstać się z alkoholem poleca się farmakoterapię lekiem o nazwie Naltrexone. Jest on bezpieczny dla zdrowia i nie powoduje skutków ubocznych, które wpływałyby na przyszły rozwój płodu.